Artyści fińskich szkół podstawowych

Jak już wspomniałam, w szkole podstawowej, w której odbywam staż, istnieje podział na klasy immersion (język wykładowy: szwedzki), artystyczne, klasy bez specjalizacji oraz klasy valmo (przygotowawcze dla dzieci nieznających języka fińskiego). W dzisiejszym poście chciałabym się skupić na funkcjonowaniu klas artystycznych w Martin Koulu. 

W każdym tygodniu pracy mam możliwość spotkać się z innym systemem zajęć oraz nową specjalizacją. Uzyskuję dostęp do dokumentów, blogów i twórczości uczniów. Mogę prowadzić wywiady z nauczycielami, uczniami i, w razie potrzeby, z rodzicami uczniów poszczególnych klas. Zapewniono mi naprawdę świetne warunki pracy oraz uczenia się. Poprzedni tydzień poświęciłam na poznanie klas artystycznych, wykładowców i uczniów, twórczości, oraz programu nauczania i szczegółów dotyczących przyjmowania oraz oceniania dzieci. 

Photo by Alice Achterhof on Unsplash

Zacznijmy od tego, że Martin Koulu jest jedyną szkołą w Turku, mającą w ofercie klasy artystyczne. Każdego roku przyjmowanych jest 24-27 uczniów zarówno mieszkających w mieście jak i poza nim. Egzaminy wstępne organizowane są zawsze w lutym i mogą do nich przystąpić wszystkie chętne dzieci będące w 2 klasie szkoły podstawowej (zatem w przypadku przyjęcia do zespołu, uczeń często musi zmienić szkołę). Klasy artystyczne zaczynają swoją karierę w ostatnim roku pierwszego etapu edukacyjnego i kontynuują aż do skończenia drugiego etapu (w większości przypadków młodzież wybiera gimnazja oraz szkoły średnie o takim samym profilu, na tych etapach, decyzja ta jest bardziej świadoma niż narzucona przez rodziców). 

Egzamin jest oceniany przez 4 lub 5 nauczycieli reprezentujących szkoły podstawowe i średnie. Ustalają oni za każdym razem 4 zadania (z zakresu sztuk technicznych i plastycznych), których wykonanie przewiduje się na cały dzień szkolny (ok 6-8 godzin). Zadania sprawdzają poszczególne zdolności, kreatywność, innowacyjność, ambicje, motywację wewnętrzną, nastawienie do sztuki oraz zapał dzieci. Wykładowcy oceniają każdy materiał i poszczególne etapy pracy indywidualnie wedle własnych zasad przyznając od 1 do 5 punktów za każde zadanie wykonane przez ucznia. Do grupy przyjmowani są uczniowie z najwyższymi wynikami. Żadne inne czynniki nie mają wpływu na wybór. Do egzaminów przystępuje około 200 uczniów rocznie. 

(Praca uczennicy 6 klasy)

W podstawie programowej wyżej opisanych klas znajduje się od 5 do 8 godzin więcej zajęć plastycznych i technicznych niż w klasach z inną lub żadną specjalizacją. Uczniowie oprócz wykonywania prac uczą się o historii sztuk pięknych, architekturze, częściej biorą udział w zajęciach organizowanych w muzeach, organizują wystawy swojej twórczości, tworzą blogi o tematyce związanej z ich specjalizacją oraz biorą udział w konkursach. 

(Praca jednej z uczennic 6 klasy)

W szkole znajdują się 3 pracownie, w których uczniowie mają udostępnione wszelkie niezbędne do pracy materiały (gdy uczeń potrzebuje czegoś spoza listy dostępnych zgłasza to do nauczyciela prowadzącego, który tworzy listy zakupów szkolnych na kolejne tygodnie). 

Wszystkie zajęcia, które miałam okazję obserwować miały charakter praktyczny. Nauczyciel konsultuje pomysły oraz sposób wykonania indywidualnie z każdym uczniem, ma to na celu umożliwienie samodzielnego rozwiązywania problemów oraz nie sugerowania się pomysłami rówieśników. Prowadzący nie starają się poprawiać uczniów, nie dają im rad, nie ingerują w proces myślowy. Dają oni przestrzeń do tworzenia niekonwencjonalnych prac oraz rozwoju kreatywności. Oczywiście nie oznacza to, że dziecko nie może poprosić o pomoc. Jednak działa to na zasadzie metody majeutycznej Sokratesa - nauczyciel tylko i wyłącznie naprowadza ucznia na właściwą drogę nie dając mu gotowych odpowiedzi. 

(Praca grupowa pod tytułem "krąg życia")

Założeniami klas artystycznych nie są jedynie efekty oczywiste - wykształcenie dzieci znających artystów oraz ich twórczość, wiedzących jakimi metodami zostały wykonane obraz czy rzeźba. Chodzi raczej o ukazywanie piękna otaczającego świata, rozwijanie wyobraźni oraz myślenia poza schematami, ułatwianie ekspresji emocji oraz usprawnienie dostrzegania rzeczy i połączeń nieoczywistych. 

https://blog.edu.turku.fi/marttikuvis/ <-- Blog klas artystycznych

artby5f <-- konto na Instagramie jednej z klas

(Prace wykonane na blaszkach i odciśnięte tuszem na prasie drukarskiej, metoda przypominająca uproszczoną akwafortę)

Zainspirowana tym opisem postanowiłam sprawdzić czy faktycznie rozwój dzieci z klas artystycznych i immersion przebiega inaczej. W wyniku krótkiej ankiety oraz wywiadów przeprowadzonych w dwóch klasach piątych, widać wyraźnie rozbieżność w postrzeganiu świata oraz jego problemów, sposobach rozwiązywania problemów logicznych oraz rozumieniu własnych i cudzych emocji. Współpraca z obiema specjalizacjami pozwala na wyciągnięcie wniosków związanych z rozwojem poznawczym. 

Uważam, że rozwiązanie, jakim są klasy ze specjalizacją już na etapie szkoły podstawowej są świetnym rozwiązaniem. Mimo iż wybór z reguły należy do rodziców uczeń ma czas i możliwość zorientować się czy ta droga mu odpowiada i czy chce ją kontynuować. Podoba mi się fakt, iż zależnie od typu klas nacisk kładzie się na zupełnie inne aspekty nauczania, a dzięki temu proces nauczania staje się bardziej zindywidualizowany i dostosowany do potrzeb każdego ucznia. 

Nie każdy z nas będzie w przyszłości matematykiem czy biologiem, dlaczego zatem większość systemów szkolnych nakazuje nam stawiać uczniów w jednej linii i sprawdzać czy nauczyli się tego samego i na tym samym poziomie?